Dziś – w czwartej części naszego stomatologiczno-logopedycz
Aby doszło do powstania próchnicy muszą jednocześnie zaistnieć cztery czynniki:
1. wrażliwość (podatność) tkanki zęba – tu chodzi o miejsca sprzyjające odkładaniu się płytki nazębnej, czyli wszelkie zagłębienia, bruzdy, miejsca łączenia się wypełnienia-plomby z zębem, ale też okolica przyszyjkowa czy powierzchnie styczne poniżej punktu stycznego.
2. obecność bakterii w jamie ustnej – tu główną rolę odgrywają bakterie z grupy paciorkowców tj. Streptococcus mutans
3. podaż substratu, czyli cukrów (wysoko próchniczotwórcze są sacharoza, glukoza, fruktoza i maltoza). Najczęściej spożywana jest sacharoza , ponieważ dodawana jest do ciastek, cukierków, dżemów, napojów, ketchupu, a nawet musztardy i płatków śniadaniowych.
4. czas trwania całego procesu, czyli np. czas przebywania cukrów w jamie ustnej, który zależy od konsystencji spożywanych pokarmów, od ilości produkowanej śliny i od jej składu.
Sam proces powstania próchnicy w wielkim skrócie wygląda następująco: na zębie powstaje płytka nazębna, którą kolonizują bakterie. Bakterie potrafią rozkładać węglowodany dostarczone z pożywieniem na cukry proste, w wyniku czego dochodzi do powstania kwasów, które powodują demineralizację i rozpad tkanki zęba. Jeśli proces ten nie zostanie zatrzymany dochodzi do uszkodzenia miazgi zęba, obumarcia zęba i jego utraty.
Istnieją również inne czynniki sprzyjające rozwojowi próchnicy:
1. brak lub niedostateczna higiena jamy ustnej
– zbyt krótkie lub nieprawidłowe szczotkowanie zębów
– stosowanie pasty bez fluoru
– brak nitkowania zębów
– brak okresowych kontroli u stomatologa
– brak leczenia zębów zajętych próchnicą
2. zła dieta obfitująca w cukry
– brak w diecie produktów twardych , wymuszających dłuższy proces żucia a przez to wytwarzania większej ilości śliny*
– podjadanie miedzy posiłkami – słodkie przekąski lub słodkie napoje
– niedobory mineralne i witaminowe w diecie
3. podawanie dzieciom od najmłodszych lat słodkich herbatek w butelkach przed snem lub w celu uspokojenia
4. oblizywanie smoczka przez rodzica
5. karmienie dzieci własnymi sztućcami – każdy powinien mieć swoje i z nich jeść
6. całowanie dzieci w usta lub w rączki
* tą małą gwiazdkę chciałabym rozwinąć logopedycznie 
Choroba próchnicowa i jej skutki to jeden z czynników zaburzających prawidłowy rozwój narządu żucia. Poza skutkami wymienionymi w poprzednich postach, ma ona związek z utrwalaniem nieprawidłowej pozycji spoczynkowej języka oraz wtórnie wiąże się z problemami w zakresie gryzienia i żucia pokarmów.
Gryzienie polega na zmianie konsystencji pokarmów, które są stałe, ale dają się łatwo rozdrobnić i rozpuścić (np. biszkopt, chleb, chrupek). Żucie wymaga miażdżenia, użycia większej siły, jest to czynność, dzięki której następuje zmiana konsystencji pokarmu, jednakże pokarmy podlegające tej obróbce są bardziej twarde i mają specyficzną architekturę (np. orzechy, mięso z zupy).
Trening gryzienia i żucia jest bardzo ważnym i potrzebnym bodźcem rozwojowym narządu żucia, oczyszczania zębów, a dla artykulacji wnosi niezwykłe doświadczenia związane z pracą języka – przemieszczanie pokarmów na zęby trzonowe, formowanie gałki pokarmowej, a także ruchami żuchwy oraz domykaniem warg i pracą policzków [na podstawie: „Zaburzenia czynności prymarnych i artykulacji” Danuta Pluta-Wojciechowska].
